Yazar: admin

Bir Siyaset Bilimcinin Gözünden: Mordant Boya Ne Demek? Bir siyaset bilimci olarak gücü, kurumları ve ideolojiyi incelerken, laboratuvardaki bir terim aklıma takılır: mordant boya. Kimyasal bir süreç gibi görünür ama aslında toplumun işleyişini açıklamak için mükemmel bir metafordur. Mordant boya, bir rengi kalıcı kılan bağlayıcıdır. Boyanın kumaşa tutunabilmesi için araya giren bu madde, görünmeyen ama belirleyici bir etkendir. Tıpkı siyasette olduğu gibi… Görünmeyen güçler, kurumlar ve ideolojiler, toplumun rengini kalıcı hâle getirir. Peki, mordant boya ne demek? Kimyasal olarak, bir dokunun üzerine uygulanan boyanın kalıcılığını sağlayan ara maddedir. Fakat siyaset biliminin diliyle okunduğunda, bu kavram, toplumsal düzenin “görünmez çimentosunu” anlatır:…

Karasallık (6. Sınıf) Anlatımına Eleştirel Bir Bakış: Haritaya Bakıp Hüküm Vermek Yetmez Bir gerçeği cesurca söyleyeyim: “Karasallık—denizden uzaklaştıkça sıcaklık farkı artar” cümlesini ezberletip defteri kapatmak, çocukların doğayı anlamasını kolaylaştırmıyor; tam tersine, dünyayı tek boyuta indiriyor. 6. sınıf düzeyindeki “karasallık” anlatımı çoğu kez hızlı, yüzeysel ve tartışmasız bir doğruluk gibi sunuluyor. Oysa iklimi anlamak, bir haritada cetvelle kıyıya mesafe ölçmekten çok daha fazlası. Hadi gelin, provokatif sorularla bu basit şemayı bozalım ve öğrenmeyi gerçekten derinleştirelim. Kısaca: Karasallık, deniz etkisinden uzak bölgelerde yıllık ve günlük sıcaklık farklarının büyümesi eğilimidir; ancak enlem, yükselti, rüzgâr yönleri, deniz akıntıları, dağ sıraları, büyük göller ve şehirleşme…

Karadut Kanı Sulandırır mı? Küresel Efsaneler, Yerel Gerçekler Bazen bir meyve, sadece bir meyve değildir. Kültürlerin hafızasında ilaç, halk anlatılarında mucize, mutfaklarda şifa simgesi olur. Karadut da tam olarak böyle bir örnek. Özellikle Anadolu’da “kanı temizler”, “kanı sulandırır”, “damarları açar” gibi iddialarla yıllardır övülür. Peki bu sözlerin bilimsel bir karşılığı var mı? Yoksa nesilden nesile aktarılan bir sağlık masalının içinde miyiz? Gelin konuyu hem küresel hem yerel gözle ele alalım; efsaneleri, gerçekleri ve aradaki gri alanları birlikte tartışalım. Küresel Bakış: Karadutun Şifa Yolculuğu Karadut (Morus nigra), Akdeniz’den Asya’ya uzanan coğrafyada yüzyıllardır kullanılan bir bitki. Batı dünyasında çoğu zaman “superfood” etiketiyle…

Hilvan Ne Zaman İlçe Oldu? Tarihsel Bir Dönüm Noktası Giriş: Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Bir eğitimci olarak, her öğrenciye sadece bilgi aktarmak değil, aynı zamanda o bilgiyi kendi hayatında nasıl dönüştürebileceğini öğretmek de önemlidir. Çünkü öğrenme, sadece bir süreç değil, bir değişim ve dönüşüm aracıdır. Tıpkı bireylerin hayatlarını şekillendiren büyük olaylar gibi, bir toplumun tarihi de bazen küçük ama anlamlı değişimlerle şekillenir. İşte Hilvan’ın ilçe olma süreci, tam da böyle bir dönüşümün örneği olabilir. Bu yazıda, Hilvan’ın ilçe olma tarihine dair önemli bir yolculuğa çıkarken, aynı zamanda öğrenmenin gücünü ve bu tür dönüşümlerin toplumsal yapıyı nasıl etkilediğini de keşfedeceğiz. Hilvan’ın İlçe…

Himaye Eş Anlamlısı Ne Demek? Himaye Nedir? Himaye kelimesi, Arapça kökenli olup “koruma” ve “destekleme” anlamına gelir. Bu kelime, tarihsel olarak, bir kişinin veya bir grubun başka birini, genellikle güçsüz veya savunmasız olanı, koruyarak ona bakım sağlama eylemini ifade etmiştir. Himaye, aynı zamanda bir devletin ya da hükümetin, toplumsal refahı sağlamak amacıyla kendi vatandaşlarını veya başka bir toplumu koruma sorumluluğunu da anlatır. Türkçeye geçmişte Osmanlı İmparatorluğu’ndan süzülen ve geniş bir anlam yelpazesinde kullanılan bir kelime olarak yerleşmiş olan himaye, günümüzde sadece bireysel ya da toplumsal koruma anlamında değil, aynı zamanda bireysel çıkarları koruma anlamında da kullanılmaktadır. Himaye Eş Anlamlısı Ne…

Hiltan Otu Nasıl İçilir? Toplumsal Yapılar ve Bireylerin Etkileşimi Üzerine Bir Sosyolojik Analiz Toplumların yapısal işlevleri ve bireylerin bu yapı içerisindeki yerleri üzerine düşünürken, çoğu zaman arka planda kalan unsurlar, gündelik hayatımızın bir parçası olan geleneksel uygulamalar ve halk bilgeliği ön plana çıkar. Birçok kültürde yer etmiş olan bitkisel pratikler, bazen yalnızca sağlık amacı taşır, bazen ise derin toplumsal anlamlar içerir. Hiltan otu da, bu tür bitkisel pratiklere örnek olarak, yüzyıllardır çeşitli toplumlarda kullanılır. Ancak bu kullanım yalnızca tıbbi bir amaç taşımaktan öte, toplumsal cinsiyet normları ve kültürel pratiklerle de şekillenmiştir. Hiltan otunun nasıl içileceği sorusu, aslında bu kültürel yapıların,…

Torununun Dişi Kamaşır Ne Demek? Bilimin Işığında Halk Deyimlerine Bir Yolculuk Merhaba meraklı zihin! Bugün seninle kulağa hem tuhaf hem de tanıdık gelen bir ifade üzerine konuşacağız: “Torununun dişi kamaşır.” Bu söz, ilk duyulduğunda bir tür halk deyimi gibi görünse de, aslında derin biyolojik, kültürel ve psikolojik anlamlar barındırıyor. Gel, bu ilginç ifadenin ardındaki hem bilimsel hem de toplumsal katmanları birlikte keşfedelim. Çünkü bazen halk dilinde söylenen bir söz, insan biyolojisinin incelikli bir gerçeğini yansıtır. “Diş Kamaşması” Nedir? Bilimsel Olarak Başlayalım Öncelikle, “diş kamaşması” ifadesi tıp dünyasında dentin hipersensitivitesi olarak bilinir. Yani diş minesi inceldiğinde, sıcak-soğuk veya tatlı-asitli yiyeceklerle temas…

Hacamat Kim Yapabilir? Psikolojik Bir Mercekten Bakış İnsan davranışlarını çözümlemeye çalışan bir psikolog olarak her zaman merak etmişimdir: Bir kişi, vücudunda bir değişiklik yapmaya, bir müdahaleye izin verme kararı alırken, ne tür psikolojik süreçlerden geçer? Hacamat gibi geleneksel bir uygulamayı tercih eden bir birey, yalnızca fiziksel sağlık için mi bu adımı atar, yoksa daha derin psikolojik motivasyonları mı vardır? Hacamat kimlerin yapabileceği, bu uygulamanın psikolojik boyutları ve bireylerin bu tür tercihlerde nasıl bir içsel deneyim yaşadıklarını anlamak, insanın hem bilinçli hem de bilinçdışı motivasyonlarını çözümlememize yardımcı olabilir. Bu yazıda, hacamatı bir psikolojik mercekten inceleyeceğiz ve bunun bilişsel, duygusal ve sosyal…

Güvercin Hangi Renk Olur? Güç, Barış ve Siyasetin Gölgesinde Bir Kuşun Hikâyesi Bir siyaset bilimci olarak güvercine baktığımda, yalnızca bir kuş değil, iktidarın ve ideolojinin simgesel aynasını görürüm. Renk sorusu — “Güvercin hangi renk olur?” — biyolojik bir meraktan çok daha fazlasını içerir. Bu soru, toplumun güç ilişkilerine, kurumların meşruiyetine ve vatandaşlığın anlamına dokunan bir politik metafordur. Çünkü güvercin, barışın sembolü olduğu kadar, sessizliğin ve denetimin de temsilidir. Peki, o halde güvercin gerçekte ne renktir? Yoksa rengini, egemen olanın dili mi belirler? Rengin Politikası: Barış Beyaz mı Olmalı? Tarih boyunca güvercin, beyaz renkle özdeşleştirildi. Beyaz, Batı siyasal düşüncesinde masumiyetin ve…